Stanisław Koziej
Warszawa, 14.09.2016
CYBERBEZPIECZEŃSTWO i BEZPIECZEŃSTWO INFORMACYJNE a HYBRYDOWA ZIMNA WOJNA
Ostatnie włamania do danych osobowych Światowej Agencji Antydopingowej, wcześniejsze do Komitetu Wyborczego H. Clinton, jak coraz więcej tego typu różnych przypadków są kolejnymi potwierdzeniami nowej jakości cywilizacyjnej świata ery rewolucji informacyjnej, w której informacja jest tak podstawowym dobrem, jak w czasach rewolucji industrialnej była i jest energia (Szerzej na ten temat – S. Koziej: Wstęp do teorii i historii bezpieczeństwa). Są też potwierdzeniem tezy, że w sensie politycznym żyjemy w warunkach nowej, hybrydowej zimnej wojny, w której bitwy na informacje i o informacje stały się tak istotne, jak w czasie pierwszej, klasycznej zimnej wojny XX wieku było straszenie nuklearne (O hybrydowej zimnej wojnie patrz – S. Koziej: Hybrydowa zimna wojna w Europie) .
Przytoczone włamania do baz danych są typowym rodzajem przestępstwa w cyberprzestrzeni. Ale oprócz przestępczości w cyberprzestrzeni mogą występować wszystkie rodzaje aktywności człowieka. Wszystko, co czynimy w geoprzestrzeni, już ma lub lada chwila będzie mieć swoje odpowiedniki w cyberprzestrzeni. Mówimy więc już np. o cyberterroryźmie, cyberwojnie, z wszeklkimi ich składnikami, jak cyberoperacje, cyberobrona, cyberagresja itp. itd. W sumie zrodziła się w ostatnich latach nowa cała kategoria bezpieczeństwa, jaką jest cyberbezpieczeństwo. Wszystkie kraje budują swoje systemy cyberbezpieczeństwa, opracowują i przyjmują stosowne strategie, doktryny, plany i programy. NATO na swoim ostatnim szczycie w Warszawie wprowadziło cyberprzestrzeń jako 5, po lądzie, morzu, powietrzu i kosmosie, obszar swojej traktatowej odpowiedzialności, w tym także w ramach zobowiązań obrony kolektywnej na podstawie art. 5. Polska także pdejmuje odpowiednie działania prawne, koncepcyjne i praktyczne. Warto przypomnieć nowelizację ustaw o stanach nadzwyczajnych wprowadzającą kategorię cyberprzestrzeni do obiegu prawnego w sferze bezpieczeństwa, a także wydaną w 2013 r. Doktrynę Cyberbezpieczeństwa.
Wraz z pracami prawnymi i koncepcyjnymi budowane są powszechnie systemy cyberbezpieczeństwa jako podsystemy systemów bezpieczeństwa narodowego. Tworzy się zarówno struktury kierowania/zarządzania/koordynacji, jak i wyspecjalizowane ogniwa operacyjne oraz powszechne ogniwa wsparcia (państwowe, prywatne, społeczne, obywatelskie). Takie prace trwają także w Polsce, aczkolwiek są one utrudnione z powodu braku ponadresortowej struktury odpowiedzialnej całościowo za tę problematykę. Wysiłki na rzecz cyberbezpieczeństwa są więc raczej rozproszone pomiędzy resorty, agencje, służby. Nie mówiąc o pozostawieniu samych sobie podmiotów sektora prywatnego i obywateli. Tworzenie nowoczesnego systemu cyberbezpieczeństwa (tj. codziennej, powszechnej kultury/”higieny” życia w cyberprzestrzeni, zorganizowanej cyberochrony przed przestępczością i wyspecjalizowanej cyberobrony przed agresją) musi być priorytetem działania państwa w sferze bezpieczeństwa narodowego. Idzie zwłaszcza o powszechną edukację i rozwijanie narodowych zdolności w różnych sferach funkcjonowania w cyberprzestrzeni. Np. w resorcie obrony narodowej zamiast koncentrować się na tworzeniu nowego rodzaju sił zbrojnych w postaci wojsk OT, bardziej zasadne byłoby przyspieszenie tworzenia innego rodzaju sił zbrojnych – wojsk cyberobrony. Inną szczególnie ważną kwestią jest zapewnienie narodowej kontroli nad oprogramowaniem nowoczesnych systemów uzbrojenia. To powinno być najważniejsze kryterium pozyskiwania uzbrojenia zagranicznej produkcji. Bez tego nie bedziemy mieli gwarancji suwerennego dysponowania systemami broni, czyli pozbawimy się suwerenności na polu bezpieczeństwa w ogóle. Mówiłem o tym np. prezentując koncepcję trzeciej fali modernizacyjnej naszych sił zbrojnych.
Cyberbezpieczeństwo jest elementem więszej całości, jaką jest bezpieczeństwo informacyjne, obejmujące także jawną, publiczną propagandę, dezinformację, infodywersję itp. Presja informacyjna poprzez prowadzenie różnorodnych operacji informacyjnych przy pomocy mediów, w tym społecznościowych, a także wprost przez władze państwowe, jest jedną z podstawowych form obecnej hybrydowej zimnej wojny. Dlatego ważne jest jak najszybsze zorganizowanie się do skutecznego przeciwdziałania, rozpoczynając od przyjęcia doktryny bezpieczeństwa informacyjnego, której projekt gotowy jest od ponad roku w BBN.
O tych sprawach mówiłem ostatnio w rozmowie z red. P. Wyżgą w TVN24BiS
=========================================================